ژباړه: حنیفه مومند
نویو ترسرهشویو څېړنو ښودلې، چې د پخوانیو څېړنو په نسبت، سپوږمۍ پنځه اتيا کاله ځوانه ده.
د ریاضي نوی موډل چې، الماني څېړونکو جوړ کړی، دا ثابته کړې چې ځمکه ۴.۴۲۵ میلیارډه کاله عمر لري.
د شته تيورۍ له مخې ويل کېږي، چې د مريخ په اندازه یوې سیارې له ځمکې سره ټکر وکړ، بيا د وړو ټوټو د يو ځاى کېدلو څخه سپوږمۍ جوړه شوه. دا وخت ځمکه په لومړنیو شرایطو کې وه او منځ یې ګرم او اور وو، ویلای شو، چې هغه وخت په ځمکه کې د اور بحرونه وو.
څېړونکي وایي، چې هغه وخت سپوږمۍ له ماګما ډکه وه، چې ژوروالی یې له ۱۰۰۰ کیلو مټرو څخه زیات ارزولی شو.
د نړۍ مشهوره ستورپېژندونکى ماکسيم موريس وايي، چې ګرمه سياره د شمسي نظام له رامنځته کېدلو، یا په بل عبارت ۴.۵۶۷ میلیارډه کاله پخوا، له ځمکې سره ټکر کړى دی. د هغوی د ارزونو پر اساس،۴.۵۶۷ میلیارډه کاله + یا ۲۵ میلیونه کاله پخوا دا پېښه ترسره شوې ده.
متخصيصينو د دې معما د حل لپاره له کمپيوټري موډل څخه ګټه اخیستې، چې د لومړي ځل لپاره د مګما جوړښت د تجزيې او تحلیل پورې تړلي وو.
څېړنو پايلو وښودله، چې د سپوږمیزې ماګما داستان ډېر اوږد دی او نېږدې ۲۰۰ میلیونه کاله وخت ونیو، چې بشپړ جامد/ کلک شي.
پخوانيو مډلونو فرضوله، چې د استحکام دوره یوازې پنځه دېرش کاله وخت نیولی.
