الجزیره د موثقو راپورونو په حواله وايي، چې د سعودي عربستان حکومت به له روژې وروسته ریاض کې درې مشهور دیني عالمان د ترهګرو د ملاتړ په جرم اعدام کړي.
د سعودي حکومت او محکومو کسانو ته نږدې سرچینو ویلي، چې دا درې دیني عالمان، شیخ سلمان العوده، اواد القرني، او علي العمري نومیږي، او له روژې وروسته به اعدام شي.
د سعودي حکومت په رسمي ډول د خبر د رد یا تائید په اړه څه نه دي ویلي.
شیخ سلمان د نړۍ په کچه پيژندل شوی دیني عالم دی، چې په سعودي کې د اصلاحاتو غوښتونکی دی. اوعاد القرني بیا د سعودي مشهور مبلغ، عالم او لیکوال دی، او علي العمري وتلی ویاند او نطاق دی.
یو سرچېنې د منځني ختیځ رسنۍ ته د نوم نه ښود په شرط ویلي، چې د ذکر شو خلکو په اعدام کې به ځنډ ونشي. سرچینه وايي: “چې که ددې خلکو داعدام حکم وشي، دمه ورته نه کوي.”
د سعودي د حکومت منتقد او د خلیج چارو لپاره د متحده ایالاتو د مرکز مشر، علي الاحمد د یادو دریو کسانو د اعدامولو خبر جرم وباله او ويې ویل، په دې سره حکومت د سعودي خلک د ښه متابعت لپاره ویروي.
نوموړي الجزیرې ته ویلي: “د سعودي محکمه لږه ډیره داسې ده لکه د کانګرو (علني) محکمه!” کانګرو محکمه چې د نازي ریژم پر مهال او له هغې وړاندې موجوده وه، تورن کسان په علني ډول، پرته چې اصول او قوانین په پام کې ونیسي، په سزا رسوي.
د راپورونو په اساس، دا درې دیني عالمان د ۲۰۱۷ کال په سیپټمبر کې د ولیعهد محمد بن سلمان په امر له یو شمیر نورو دیني عالمانو او مشرانو سره یوځای د فساد په تور ونیول شول. درې واړه اوس په ریاض کې د جرمونو په ځانګړې محکمه کې، د خپل برخلیک لپاره انتظار باسي.
په سعودي کې د دیني عالمانو نیول کیدو، د ملګرو ملتونو د غبرګون سربیره د یو شمیر نړیوالو ادارو او د بشرحقونو د څار سازمان غبرګون هم وپاروه.
داسې راپورنه هم ورکړل شوي، چې سعودي ځينې عالمان او سیاسي مشران قطر سره د اړیکو په تور نیسي. سعودي د ۲۰۱۷ کال په جون کې د قطر سره خپلې هر ډول اړیکې پرې کړې. سعودي وايي، قطر د ترهګرو ملاتړ کوي. وروسته متحده عرب اماراتو، بحرین او مصر هم له قطر سره خپلې اړیکې وشلولې.
ملګرو ملتونو د تیر کال په راپور کې د ترهګرۍ په وړاندې د سعودي د مبارزې او امنیت قوانین د بشرحقونو ضد وبلل او ويې ویل، چې سعودي د بشرحقونو د مدافعینو غوښتونو او انتقادونو ته پام نه کوي.