لیکنه: بشر درویش
د ننګرهار مرکز جلال اباد کې د فخر افغان باچا خان مزار بشپړیدو ته نیږدې شوی دی.
د ننګرهار چارواکي وايي، ددې مزار کارونه تقریباً پای ته نیږدې شوي دي او ژر به پرانیستل شي.
د ننګرهار والي شاه محمود میاخیل او یو شمیر نورو لوړپوړو چارواکو پرون له دې مزاره لیدنه کړې.
په دې لیدنه کې د افغانستان د جمهوري ریاست د چارو ادارې مشر فضل محمود فضل هم ګډون درلود.
پرون په ننګرهار کې د والي شاه محمود میاخیل وروستۍ ورځ او نن یې له دې ولایت سره د خدای په امانۍ مراسم ترسره کړل.
د تیرې ورځې په لیدنه کې چارواکو د پاچا خان روح ته د دعا ترڅنګ د یاد مزار د کمپلکس بېلابېلې برخې ولیدلې او خوښي یې وښوده چې چارې یې په بشپړیدو دي او ژر به ګټې اخیستنې ته وسپارل شي.
والي شاه محمود میاخېل وویل:
«په دې ولایت کې د دندې د پیل او نن د پای پر مهال مې د فخر افغان باچا خان مزار څخه د فکري تغیر په موخه لیدنه وکړه او خوښ یم چې د ماموریت د پای ته رسیدو پر مهال یې په دې ولایت کې د فکري تغیر د رامنځته کېدو ترڅنګ د باچا خان د مزار کمپلکس چارې هم بشپړې شوي دي.»
هغه د ټولو هغو کسانو څخه مننه وکړه چې د فخر افغان خان عبدالغفار خان مزار د کمپلکس په جوړیدو کې یې هلې ځلې کړي دي .
د خلکو هرکلی
د باچا خان د مزار پر جوړیدو له کلونو راهیسې هڅې روانې وي، خو تر اوږده ځنډ وروسته دا مزار تقریباً جوړ شو.
فرهنګپال، فعالان او لیکوالان ددې کار هرکلی او د یوه یاد شوي او د عدم تشدد فلسفې د مشر د حق اداینه یې بولي چې پر افغان حکومت او ټولنه یې درلوده.
خلک له دې امله ددې کار هرکلی کوي چې دا د یوې تاریخي څیرې مزار دی چې نړۍ کې خپل ځانګړی نوم او تګلاره لري او دا به ننګرهار کې د سیاحت کوونکو لپاره یو بل مناسب ځای وګرځي.
ترڅنګ دا مزار به د باچا خان د عدم تشدد فکر د ترویج، د هغه او نورو وطن ژغورونکو خلکو په اړه د راټولیدو، مشورو، کلتوري او فرهنګي غونډه یوه ښه پته وي.
ویل شوي په دې مزار کې یو شمیر هغه اسانتیاوې شته چې په علمي او نورو برخو کې د ناستو او راټولیدنو لپاره زمینه یې برابروي او تر ټولو مهم یې دا بلل کیږي چې د کوزنیو او برنیو افغانانو یو ګډ ارمان پوره کیږي.
خان عبدالغفار خان باچا خان چې د پښتنو د حقونو او عدم تشدد په لاره کې سختې تیرې کړي دي، څو کاله یې د پښتنو راویښولو ته خدمت کړی.
هغه په شلمه پيړۍ کې د خدايي خدمتګار په نوم د یوه ستر غورځنګ بنسټ ایښی دی، دا چې هغه د ولس له منځه او لپاره و، نو له همدې امله د خلکو په منځ کې تر اوسه خپل ځانګړی ځای لري او خلک ورته له دې امله چې هغه سره ځانګړې مینه یې درلوده، باچاخان یې ورته ویل او او د فخر افغان لقب یې ورکړی دی.
هغه اصل کې د کوزې پښتونخوا و، خو د هغه له وصیت سره یې سم یې جسد د بر افغانستان په جلال اباد ښار کې خاورو ته سپارل شوی دی چې اوس پرې تازه دا مزار ورغید.