ډېری ماشومان په خوب کې ویریږي، دا ویره یې خوب ته نه پریږدي. تاسې به ماشومان لیدلي وي، چې د ویرې له امله د شپې څراغ نه مړ کوي او له تیارو څخه بېریږي. ځینې ماشومان بیا د ویرې له امله نه ویده کېږي او له ځان سره خپل مورو پلار هم له خوبه باسي، چې دې ویرې ماشوم او کورنۍ یې له لوې ستونزې سره مخ کړي دي. دا چې د دې ویرې لامل څه دی او ماشومان ولې په خوب کې ویریږي؟ په دې لیکنه کې یې لاملونه ولولئ.
ډېر کله ماشومان هغه څه په خوب کې ویني، چې دوی یې د ورځې په ویښه ویني او د دوی ویره د ورځې له کړنو سره تړاو لري. زموږ په څېر یوه دودیزه ټولنه کې چې تل یې ماشومان له بلا ستونزو سره مخ دي، هغو ستونزو د ماشومان خوب هم ناارامه کړی او هغه ناخوالې او ستونزې په خوب کې ویني.
زموږ د دودیزې ټولنې د کورنیو یوه لویه ستونزه دا ده، چې ماشوم ویروي، د هغه په مغز کې ویرې ته ځای ورکوي، که یو ماشوم لږ شوخي وکړي،هغه ته ویل کېږي، شوخي مه کوه، چې بلا راځي خوري دې، هغه نور هم په بېلا بېلو څیزونو ډاروي او په زړه کې یې دا ویره ځای نیسي؛ بیا دا ویرونکي څیزونه د ماشومانو په ذهن کې انځوریږي او اندیښمن کوي یې، چې دا اندیښنه د دې لامل کېږي، چې د ماشوم خوب ته د انځور شوې بلا او نور ویرونکي څیزونه ورشي او و یې ویروي، چې له امله یې ماشوم په خوب کې ویریږي او له خوبه را کښېني.
بل لامل یې د ماشومانو وهل او زیاته غوسه هم کېدای شي؛ ځینې کسان ماشومانو ته ډېر زیات غوسه کېږي، چیغې پرې وهي یا یې هم په بې رحمانه ډول ډبوي، چې دا کړنې هم ډېر وخت د ماشوم پر خوب ناوړه اغېزه کوي او هغه یې له امله په خوب کې هم ویریږي. دا یوازې په ماشومانو کې نه دی، بلکې دا خبره په لویانو کې هم ده، چې که د ورځې ځورول شي او اندیښمن شي، بیا دا درد، رنځ او اندیښنه یې په خوب کې هم ځوروي او له امله یې په خوب کې ویریږي. نو ویلای شو چې د ماشومانو د خوب د ویرې له لاملونو څخه یو لامل هم د دوی وهل، ډبول او پرې غوسه کېدل دي، چې دوی په ویښه و ویرول شي، نو ځکه په خوب کې هم ویریږي.
بل لامل یې د ټولنې ستونزې هم ګڼل کېږي؛ زموږ ټولنه داسې یوه ټولنه ده، چې هر وګړی یې له بلا ستونزو سره لاس او ګریوان دی. موږ په خپل وطن کې هره ورځ د مرګونو پېښو شاهدان وو او یو، په دې وطن کې دا څو لسیزې جګړه روانه وه، چې دا هم د ماشوم پر روح او روان ناوړه اغېزه کوي او له امله یې ماشومان په خوب کې ویریږي. که موږ د کابل او ځینو ولایتونو بېګانۍ ډزې په نظر کې ونیسو؛ له دې ډزو څخه څومره ماشومان وویریدل، چې ټول بیا تر سهاره په خوب کې هم ویریدل، چې دا ویره شپې او میاشتې د ماشوم له ذهنه نه لیرې کېږي او ویریږي.
که د ماشوم تر مخې کورنی تاوتریخوالی او نورې ستونزې رامنځته شي هم په خوب کې د ماشوم د ویرې لامل کېږي. لکه د مور او پلار تر منځ ستونزې او جنګ او داسې نورې بېلا بېلې ستونزې لامل کېږي، چې ماشوم په خوب کې و ویریږي.
نو په پایله کط دا ویلای شو، چې په خوب کې د ماشوم ویره د هغه له رواني حالت سره تړاو لري، که ماشوم په ټولنه کې رواني یا فزیکي شکنجه وویني، دا شکنجه د دې لامل کېږي؛ چې ماشوم له سختې ویرې سره مخ شی، چې دا ویره یې خوب ته هم ارامه نه پریږدي او به خوب کې هم ویریږي.