ژباړه: نسیمه محمدي
که ټنبل کارکوونکی یئ، چې هره شپه د سړو او یخ وهلو خوړو څخه ګټه اخلئ؛ دا لیکنه ولولئ.
ولې یخ او منجمد خواړه؟
آیا پوهېدئ ستاسې د خوښې وړ چپس ساړه شوي آلوګان کولای شي ستاسې بدن ته ډېر زیان ولري؟ ساړه خواړه خوړل کولای شي د زړه د ناروغۍ، شکر او حتی د بدن د حجرو د له منځه تللو او زیانمن کېدو لامل شي. له یاران سره اوسئ.
د یخ وهلو خوړو سره خدای په اماني
هغه خواړه چې ستاسې په فریزر کې ډېر وخت پاتې دي، تل ګټور نه وي، که څه هم ډېری دنده لرونکي یا ټنبل وګړي دا کړنه تر سره کوي؛ نو مخکې د دې چې دا ځل د فریزر ور پرانیزئ، د دې ناروغیو په اړه فکر وکړئ.
شکر
د نشایستې څخه د تازه ساړه شویو خوړو د ساتنې لپاره کار اخېستل کېږي او دا نشایسته چې حتی خوند او نور ترکیبونه هم لري خوړو ته اضافه کوي. له دې سره نشایسته د ګلوکوز یو پولیمیر دی. ستاسې بدن له هضم وړاندې، دا ګلوکوز په قند بدلوي؛ په داسې حال کې چې ګلوکوز په هره کچه چې وي ګواښ لري او د جانبي عوارضو لامل کېږي.
په لوړه کچه د ګلوکوز لرونکي خواړه په شکر ناروغۍ د اخته کېدو شونتیا زیاتوي او همدارنګه نسجونو ته د زیان رسېدو لامل ګرځي. که تاسې په شکر ناروغۍ د اخته کېدو لپاره چمتو اوسئ یا دا ناروغي په ارثي ډول ستاسې په کورنۍ کې شتون ولري، غوره ده له سړو خوړو ډډه وکړئ.
د زړه ناروغي
دا ناروغي د سړو خوړو خوړلو پورې اړونده ناروغي ده.
ساړه خواړه له خوځنده وازدې او غوړو بډایه دي، چې د زړه په ناروغۍ د اخته کېدو خطر زیاتوي او همدارنګه د شعریه عروقو د بندېدو لامل ګرځي.
خوځنده غوړ د بدن د بدو کلسترولو د لوړېدو او د ګټورو یا ښو کلسترولو د کمېدو لامل کېږي، چې د زړه په ناروغۍ د اخته کېدو ګواښ زیاتوي.
مالګه چې عموما د ساتونکي په توګه کارول کېږي. ځینې وختونه یخ وهلي خواړه د زیاتې مالګې لرونکي وي، چې کولای شي د کلسترول اندازه لوړه کړي؛ په داسې حال کې چې د وینې فشار هم لوړوي. د سړو خوړو دا ټول لاملونه بدن ته ګواښ کېدای شي، نور یې وخت رسېدلی، چې خپل خوړنیز رژیم ته بدلون ورکړئ.
د وینې لوړ فشار
یخ وهلي خواړه د خوړو د ساتونکو موادو درلودونکي دي، چې په بدن په بېلابېلو ډولونو اغېز لري.
څنګه چې ساړه خواړه په زیاته کچه مالګه لري، نو منفي فشار تر اغېز لاندې راوړي او د فشار د لوړېدو لامل کېږي، چې کېدای شي روغتیا ته مو جدي ګواښ له ځانه سره ولري.
څېړونکي وايي مالګه د وینې د فشار په ټاکل کېدو کې مهم رول لري؛ د زیاتو څېړنو پایلې هم څرګندوي، چې د مالګې د خوړو کمول د فشار له ټيټېدو سره تړاو لري، نو د یخ وهلو خوړو له خوړلو سره خدای په آماني وکړئ.
سرطان
د سړو خوړو یو بل باالقوه ګواښ، سرطان ناروغي جوړول دي.
څېړنې ښايي، چې د سړو خوړو په ځانګړې توګه غوښه په یو ناسالم خوړنیز رژیم کې د پانقرانس د سرطان لامل کېږي. یوې بلې څېړنې مشخصه کړه یخ وهلي ساسچ او غوښې خوړل ۶۵٪ په سرطان ناروغۍ د اخته کېدو ګواښ زیاتوي.
د سړو شویو خوړو نور زیانونه
ټول پوهېږو چې ساړه خواړه د خطرناکو کیمیاوي موادو سره ګډ دي، چې له خوړو سره مرسته کوي تر څو د اوږد مهال لپاره سالم په نظر راشي. ټکان ورکوونکی ټکی دا دې چې د خوړو او درملو سازمان هم دا زیاتوونکي مواد نه دي آزمایلي او تولیدونکي هم په ډېره آسانۍ سره ترې ګټه اخلي.
یو له زیاتو کاروونکو موادو څخه چې د خوړو د ساتلو لپاره کارول کېږي مونو سودیم ګلوتامات دی، چې د اندامونو د سوځېدو، زړه بدوالي، سر درد، د سینې د قفس درد، ستړیا او سر ګنسۍ لامل کېږي.
دا ټکي د یخو خوړو ځیني جانبي عوارض دي، نو له همدې امله د همبرګر، پیتزا او نورو منجمد شویو خوړو که څه هم ډېر خوندور وي مګر ډېر زیانونه هم لري، نو په یاد ولرئ زیاتره وختونه هڅه وکړئ خپل خوړنیز رژیم ښه او مناسب وساتئ او له تازه خوړو څخه ګټه واخلئ.