ژباړه: مریم محمدي
۱- رکسانه یا رخشانه:
رخشانه هغه لومړنۍ مشهوره میرمن ده، چې په پخواني اریان کې د اسکندر مقدوني ښځه وه، دا میرمن په خپل وخت کې ډير نومیالی وه.
۲- زاچی پالوی:
زاچی پالوی د ویدا د زماني، د اریان یوه پیژندل شوې شاعره وه. زاچی پالوی په (۲۰۰۰-۱۰۰۰ ق.م) کلونو کې د خپل وخت یوه قدرتمنده میرمن وه.
۳- سوریا:
مخکې له میلاد نه سوریا هغه شاعره او مشهوره ښځه وه چې د لوی فکر او لوړ احساس لرونکې وه. سوریا خپل فکري مسایل د شعر په ژبه نورته رسول، په لویو غونډو کې به بادارانو د هغې نظر اخیستو.
۴- رودابه کابلۍ:
رودابه یو د هغو مشهورو او ښکلو ښځو له ډلې وه چې په نړیواله کچه نورو شاعرانو د دې د اشعارو توصیف کړی دی.
رودابه کابلۍ د پخواني اریان له مشهور قهرمان زال سره واده وکړ، د دې د ژوند کیسې د نړۍ په ادبیاتو کې له ارزښمندو اثارو څخه شمیرل کیږي. رودابې له واده وروسته ټول مال او دارايي په بې وزلو خلکو وویشله، خپله يې یو عادي ژوند کاوه.
۵ میرمن گشسپ:
گشسپ د رستم پهلوان لور وه، گشسپ په خپل وخت کې یوه قهرمانه ښځه وه، دې به جنګونو کې نارینوو سره برخه اخیسته. گشسپ د دې ترڅنک یوه زړه سواندې او مشهوره شاعره هم وه.
۶ تهمینه سمنگانی:
تهمینه د سمنگان د امیر لور وه، چې له قهرمان رستم سره یې واده وکړ، تهمینه د سهراب په نوم یو زوی درلود.
د تهمینې د ژوند کیسې د افغانستان په ادبیاتو کې ځانګړی ځای لري.