لیکنه: ډاکټر زبیر رسا
ژباړه: ملیحه ناصري
زموږ ډېری ځوانان اوس له غوږکیو ډېر کار اخلي. پر سړکونو، بازارونو، عامه ځایونو، کورونو کې چې ګرځي راګرځي. یا شپې د استراحت پر مهال یې غوږونو کې غوږکۍ/ گوشکي ورکړې وي. دلته مو د ډاکټر صاحب (زبیر رسا) یوه لیکنه راخیستې چې د غوږکیو د ډېرې کارونې او د هغې د نه جبرانېدونکو زیانونو اړوند یې کړې ده.
لومړی یې راځو زیانونو ته:
- غوږکۍ د غوږونو عادي ځواک او د اورېدنې قوت کمزوری کوي، ځکه چې سامعه اعصاب کمزوري کېږي.
-
جسمي او اروایي ستونزې انسان ته پیدا کوي، مانا له فزیکي پلوه یې کمزوری کوي او اروایې نارامه کوي.
-
د غوږونو بهرنۍ برخه پاکه نه پاتې کېږي او د میکروبي کېدو لامل یې کېږي.
-
د اورېدو حس خرابوي او په غوږو سړی درنېږي.
-
د ماغزو حجرات زیانمنوي، آن له منځه یې وړي.
-
د غوږکیو کارول د دې لامل کېږي چې انسان له نورو خلکو ځان راګوښی او یوازې کړي.
-
فکري تمرکز کموي.
-
ډېره کارونه یې سردرد پیدا کوي.
-
د الزایمر او د هېرولو ناروغي پیدا کوي، ځکه تمرکز چې نه وي هغه کار یا شی د سړي هېر شي.
-
کله چې غوږکۍ کارول کېږي د کارونې پر مهال ماغزه د تشعشع تر اغېز لاندې راځي.
-
د دې امکان هم وي چې غوږونه عفوني او میکروبي شي.
-
ګنګسیت او سرګیچي پیدا کوي.
-
په غوږونو کې شته مضره باکټریاوې اووه سوه سلنه زیاتوي.
-
شخصي/ ځاني امنیت ته نه پاملرنه یا کمه پاملرنه یې بل زیان دی.
څنګه کولی شو ځان خوندي کړو؟
-
تر هغو چې اړتیا نه وه باید ونه کارول شي.
-
هغه غوږکۍ چې مستعملې یا یو ځل کارول شوي وي، دویم لاس وانه خیستل شي.
-
یوازې خپله یې وکاروئ!
-
غوږکۍ په غوږونو کې ډېرې مه ننباسئ!
-
د غږ کچه یې تر پنځوس سلنې مه لوړوئ!
-
د پلي تګ/ موټر چلولو وخت کې یې مه کاروئ!