یادونه: دا معلومات په ۱۳۹۷هـ کې راټول شوي او په مسیر ورځپاڼه کې خپاره شوي، شاید اوس یې په بیلابیلو برخو کې یې بدلون هم راغلی وي، خو دلته يې موږ د عمومي معلوماتو لپاره کټ مټ خپروو.
کاتب پوهنتون د اقتصادي علومو، پراختیا او اقتصاد، د جزا حقوقو او جرم پېژندنې، نړیوالو حقوقو او نړیوالو اړیکو او ټولنپېژندنې په برخه کې د ماسټرۍ پروګرام لري، چې تر اوسه یې له دغه پروګرامه څلور دورې محصلین فارغ شوي دي.
کاتب پوهنتون چې په لومړي سر کې د لوړو زده کړو موسسه وه، په ۱۳۸۶ لمریز کال کې یې د افغانستان د لوړو زده کړو وزارت په منظورۍ خپل ښوونیز فعالیتونه پیل کړل. دې موسسې په لومړي ځل د کانکور ازموینې له لارې لږ تر لږه ۲۵۰ محصلین په خپلو څلور پوهنځیو لکه: (حقوقو، سیاسي علومو، ټولنپېژندنې او ښوونیز مدیریت) کې جذب کړل. په ۱۳۸۸ لمریز کال کې یې دویم ځل د کانکور ازموینه واخیسته او د تجارتي اقتصاد په برخه کې نوي پوهنځي هم د کاتب د لوړو زده کړو موسسې په چوکاټ پر فعالیت پیل وکړ.
له دې سره په څنګ کې، په همدغه کال (۱۳۸۸) کې د څېړنو علمي مدیریت، د کنفرانسونو د جوړولو لپاره د (ضیافت خرد) په نوم پروګرام او د محمد کاتب پر اثارو باندې د کار کولو لپاره یوه ډله رامنځ ته کړه. په ۱۳۸۹ لمریز کال کې د موسسې لپاره د نوي رییس له ټاکلو وروسته، د کمپیوټر ساینس، معالجوي طب او انجنیري پوهنځیو لپاره کریکولم برابر او د کانکور درېیمه ازموینه یې واخیسته.
دې موسسې په همدغه کال کې د کابل ښار د برچي په سیمه کې خپله دویمه څانګه هم پرانیسته. په ۱۳۹۰ لمریز کال کې یې د لومړي ځل لپاره خپله لومړۍ دوره فارغین ټولنې ته د خدمت په موخه وړاندې کړل او د موسسې په چوکاټ کې د معالجوي طب، سوداګریز مدیریت او انجنیري پوهنځي هم رامنځ ته او پر فعالیت یې پیل وکړ. په ۱۳۹۱ لمریز کال کې یې د ماسټرۍ د ځینو پروګرامونو لپاره پر کریکولم کار وکړ او په ۱۳۹۲ لمریز کال کې د شرایطو تر پوره کولو وروسته، د لوړو زده کړو وزارت په منظورۍ یې پوهنتون ته ارتقاع وکړه.
د کاتب پوهنتون د ارتباطاتو مسووله طاهره خاوري وایي، کاتب پوهنتون په ۱۳۹۲ لمریز کال کې د ماسټرۍ پروګرام لپاره د کانکور ازموینه واخیسته او د انجنیرۍ پوهنځي په برخه کې یې د ساختمان او برېښنا مهندسۍ څانګې ور زیاتې کړې. په ۱۳۹۵ لمریز کال کې یې د نړیوالو ازموینو لکه TOEFL، CISCO، CCNA په برخه کې د فعالیت جواز تر لاسه کړ او عملاً یې د ازموینو اخیستل پیل کړل او لا یې هم فعالیتونه پر مخ روان دي. کاتب پوهنتون اوس په ټوله کې شپږ پوهنځي د لېسانس په برخه کې او څلور پوهنځي هم د ماسټرۍ په برخه کې لري.
اغلې خاوري وایي، د ماسټرۍ او لېسانس په برخه کې اوسمهال لږ تر لږه ۴۰۰۰ محصلین لري،چې له دې ډلې ۱۵۰۰ یې ښځینه او پاتې یې نارینه محصلین دي. کاتب پوهنتون د اقتصادي علومو، پراختیا او اقتصاد، د جزا حقوقو او جرم پېژندنې، نړیوالو حقوقو او نړیوالو اړیکو او ټولنپېژندنې) په برخه کې د ماسټرۍ پروګرام هم لري.
د خاوري په خبره، کاتب پوهنتون تر اوسه پورې اووه دورې محصلین له خپلو بېلابېلو پوهنځيو څخه د لېسانس په کچه فارغ کړي او ټولنې ته یې د خدمت په موخه وړاندې کړي، چې اوسمهال د هېواد په دولتي او غیر دولتي ادارو کې په لوړو بستونو کار کوي. دغه راز د دغه پوهنتون د ماسټرۍ له پروګرام څخه چې په بېلابېلو برخو کې یې لري، تر اوسه پورې څلور دورې محصلین فارغ شوي دي.
کاتب پوهنتون په کال کې دوه ځله پسرلی او منی په بېلابېلو پوهنځیو کې نوي محصلین جذبوي. د دغه پوهنتون د اړیکو مسووله وایي، هغه سمیسټرونه چې په پسرلي کې شروع کېږي، دوی هر کال ورته زر تنه محصلین جذبوي. دغه راز د هغو سمیسټرونو لپاره چې په مني کې پیلېږي، هم د همدې شمېرې په اندازه په خپلو بېلابېلو پوهنځیو کې نوي محصلین د کانکور ازموینې له لارې جذبوي. اغلې خاوري وایي، د لېسانس په برخه کې د محصلینو لپاره ۲۰ سلنه تخفیف لري، خو د ماسټرۍ په برخه کې بیا هېڅ تخفیف نه لري.
کاتب پوهنتون په دوو ټایمونو کې لېسانس محصلین او په یوه ټایم کې بیا د ماسټرۍ محصلین د زده کړو لپاره ورغواړي. د کاتب پوهنتون د اړیکو مسووله طاهره خاوري وایي، د سهار له اتو تر یوولس نیمو بجو پورې یوه برخه او د مازدیګر له پنځو د شپې تر اتو بجو پورې بلې برخې ته د لېسانس په برخه کې تدریس کېږي او د ماسټرۍ پروګرام یې بیا یوازې د شپې لخوا دی.
دا چې کاتب یو خصوصي پوهنتون دی، نو د محصلینو لپاره لیلیه نه لري او نه هم په پام کې لري، چې په راتلونکې کې باید لیلیه ولري. کتابتون چې په کور، ښوونځي او پوهنتون کې یوه مهمه اړتیا بلل کېږي، اغلې خاوري وایي، پوهنتون یې د یوه مجهز کتابتون درلودونکی دی، چې په بېلابېلو برخو کې د اړتیا وړ زرګونه کتابونه لري، چې محصلین او استادان یې کولی شي، مطالعه پکې وکړي او د خپلې څېړنې لپاره ترې ګټه واخلي.
کاتب پوهنتون په کور دننه او بهر دواړو کې له پوهنتونونو سره علمي اړیکې لري. طاهره خاوري وایي، په هند او ایران کې له کادري روغتونونو سره علمي اړیکې لري، چې له مخې یې د طب پوهنځي فارغ شوي محصلین د سې تاج دورې د بشپړولو لپاره ورځي او خپله دغه مهمه دوره هلته پای ته رسوي. دغه راز په کور دننه هم له دولتي او خصوصي پوهنتونونو سره په اړیکه کې دی او هغه محصلین چې له نورو پوهنتونونو کاتب پوهنتون او یا هم له کاتب پوهنتون څخه نورو پوهنتونونو هغه که دولتي وي او یا هم خصوصي تبدیلي اخلي، په دې برخه کې ور سره مرسته کوي.
په خصوصي پوهنتونونو کې د تحصیلي اسنادو د لاسته راوړلو بهیر څه ناڅه ستونزمن دی، په دې مانا چې لوړو زده کړو وزارت تر ډېره وخته له خصوصي پوهنتونونو څخه فارغ شویو محصلینو ته ډیپلومونه نه ورکول، چې په دې برخه کې یې فارغ شوي محصلین له ستونزو سره مخ کړي وو، خو د کاتب پوهنتون د اړیکو مسووله طاهره خاوري وایي، سږ کال دوی دغه امتیاز تر لاسه کړی او فارغ او نویو فارغېدونکو محصلینو ته یې د ډیپلومونو وېشل پیل کړي دي.
د عمومي زده کړو ترڅنګ کاتب پوهنتون د خپلو محصلینو د ظرفیت لوړولو لپاره ځینې نور مهالني کورسونه هم لري، چې له محصلینو سره په هر اړخیزه توګه مرسته کوي. اغلې خاوري وایي، په بېلابېلو برخو کې د محصلینو د ظرفیت لوړولو، دندې پیدا کولو او نورو اړینو برخو کې میاشتني او مهالني کورسونه لري. دغه راز هغو محصلینو ته چې نوي فارغېږي، هغوی ته د دندې پیدا کولو لارې چارې ښودل کېږي، چې وکولی شي د خپلې خوښې وړ دنده هم پیدا کړي. د خاوري په خبره، ډېر فارغ شوي محصلین یې په دولتي او خصوصي ادارو کې په لوړو بستونو کار کوي.
د کاتب پوهنتون اداره غواړي، پوهنتون یې په سیمه کې د یوه پرمختللي پوهنتون بڼه غوره کړي، څو وکولی شي، داسې محصلین ټولنې ته د خدمت په موخه وړاندې کړي، چې په هره برخه کې د خپل هېواد په بیا رغولو او خدمت کې برخه واخلي. اغلې خاوري وایي، اوس یې هم د محصلینو لپاره د زده کړو تر ټولو ښه او اکاډمیک چاپېریال برابر کړی، خو هڅه کوي چې په دې برخه کې نور پرمختګ هم وکړي او د خپلو محصلینو لپاره د زده کړو لوړ امکانات برابر کړي.
د کاتب پوهنتون اداره له کومې ستونزې سر نه ټکوي او نه هم له لوړو زده کړو وزارت څخه د کوم څه غوښتونکي دي، ځکه په خبره یې، تر اوسه پورې یې چې کوم څه له لوړو زده کړو وزارت څخه غوښتي، د دوی لپاره یې کړي او ټول هغه امکانات چې د لوړو زده کړو وزارت اړوند کېږي، دوی ته یې په واک کې ورکړي دي. د امکاناتو اوکیفیت له اړخه هم کاتب پوهنتون د خصوصي پوهنتونونو په ډله کې تر ټولو مخکښ پوهنتون شمېرل کېږي.