طالبانو د ولسمشر غني د اوربند وړاندیز رد کړ؛ جګړه او کرونا به افغان ملت څومره وځپي؟

• لیکنه: غازي عابد

افغان ولسمشر محمد اشرف غني پرون له وسله والو طالبانو غوښتي چې په اوسني حساس حالت کې دې اوربند وکړي او جګړه دې ودروي.
هغه همداراز د ملي امنیت شورا په پرونۍ غونډه کې له خپله اړخه د اوربند د چمتوالي خبر ورکړی دی.
ارګ ویلي دې ناسته کې د طالب بندیانو د خوشې کېدو د څرنګوالي په اړه خبرې وشوې او یادونه وشوه چې د کرونا ویروس د خپرېدو ګواښ زیاتېدو ته په پاملرنې، افغان دولت د تېر په څېر د اوربند پلوی دی او غواړي چې په دې برخه کې عملي اقدامات وشي.
سرچینې ویلي؛ په همدې ترتیب په غونډه کې څرګنده شوه چې د طالب بندیانو د خوشې کېدو اقدامات د ژمنو، مشخصو میکانېزمونو او د قانون په چوکاټ کې د اصولو مطابق دوام لري، خو متاسفانه په دې برخه کې د طالبانو له لوري ځینې ابهامات موجود دي.

د طالبانو غبرګون

وسله والو طالبانو په تازه غبرګون کې د ولسمشر غني وړاندیز رد کړی او ویلي یې دي چې حکومت دا کار د خپلو ګټو لپاره کوي.
د طالبان ویاند بي بي سي سره په خبرو کې ویلي چې ولسمشر غني او ډله یې اوربند د خپلو ګټو لپاره کاروي، پر همدې اساس اوربند نه کوي. خو طالبانو نه ده څرګنده کړې چې اوربند څه ډول حکومت د خپلو ګټو لپاره کاروي.
طالب ویاند ذبیح الله مجاهد همداراز ویلي باید د اوربند لپاره ددوی بندیان خوشې شوي وای. په داسې حال کې چې حکومت تر شا او خوا ۳۵۰ پورې طالب بندیان خوشې کړي دي.
د بندیانو د خوشې کولو په اړه څه وخت وړاندې طالبانو ویلي چې بندیان نا معلوم دي او په دوی پورې تړاو نه لري، په داسې حال کې چې همدوی یو شمیر بندیانو ویلي چې بیا به جګړې ته ستانه نه شي او ژمنه یې کړې چې سوله به کوي.

اوربند څومره ضرور دی؟

اوس افغانستان حساس حالت کې قرار لري، د کرونا وبا چې ورځ تر بلې یې په افغانستان کې پيښې په زیاتیدو دي، یو لوی بحران رامنځته کولی شي، خو د بحران مخنیوی لپاره یوه لاره دا ده چې هر څه پاتې او یوازې یې پر ضد ملت، دولت او ډلې یو ځای شي، یعنې شریک کار وکړي. هغه داسې چې له جګړې بیخي بې غمه اوسو، د خلکو پوهولو، د اړتیا وړ امکاناتو، درمل رسولو، وقایې او تداوۍ ته یې سل سلنه پام واړوو.
ځکه د امریکا په شمول د نړۍ پیاوړي دولتونه – ملتونه د کرونا ضد مبارزه کې نه دي بریالي شوي، هغوی اسانتیاوې، امکانات او هر څه په واک کې لري، ملت یې هم هوښيار دی، په نیمه پوهیږي، داسې سرټمبه خلک نه وي په کې چې کرونا سره په یو او بل نوم ټوکي وکړي او ژوند یې واخلي، یعنې احتیاط او ځان ساتنه کوي، خو بیا هم ورځ تر بلې په کې د کرونا بحران پراخیږي، نو فکر وکړئ که خدای مه کړه افغانستان کې وضعیت داسې یوه حالت ته خدای مه کړه ورشي، نو زموږ حال به څه وي.
بل پلو د بې پولې ډاکټرانو له قوله یوه راپور کې ویل شوي چې په ځینو سیمو کې یې د طالب جنګیالو په لیکو کې معاینات کړي چې د یو شمیر یې د کرونا ټسټونه مثبت راوتلي دي. ویل شوي چې د نورو معایناتو لپاره د طالبانو د مشرانو له خوا اجازه نه ده ورکړل شوې.
اوس باید اوربند وشي، ځکه دا غوښتنه نه یوازې د حکومت بلکې، د افغان ملت او نړیوالې ټولنې ده، او ان دا غوښتنه د هغه جنګیالي هم کیدای شي چې اوس هم جګړه کې بوخت دی، ځکه دا وبا هیڅوک نه پریږدي، د هر چا لپاره ګواښ دی.
موږ هغه درې ورځینی اوربند تجربه کړی، د دواړو خواوو سرتیري سره خوشحاله ول، ګډ چایونه یې وڅښل، خوښیانې یې وکړې او خلک له اتڼونو سره کوڅو ته راووتل. خلکو باور پیدا کړ، ان حکومتي مشرانو له طالبانو مننه وکړه او تر دې حده مخته لاړل چې بیا یې هم څو ورځینی یو اړخیز اوربند اعلان کړ، دا ولې وشول، له همدې امله چې درې ورځیني اوربند زړونه نرم کړل، دریځونه یې نرم کړل، نو که اوس بیا د کرونا له امله اوربند کیږي، بې له شکه چې به دا ددې باعث شي چې دواړه خواوې نرمې شي، او امکان لري چې د حکومت له لورې د طالب بندیانو د خوشې کولو اوسنۍ لړۍ چې د ورځې سل خوشې کوي، لا ډیره شي، ځکه کله چې وینه توی نه شي، درد احساس نه شي، خاوره ککړه نه شي او وطن وران نه شي، نو انسانان زړونه سختوالي ته نه ښه کوي او نرمښت راولي، نو پر همدې اساس ضرور ده چې د بین الافغاني خبرو د پیل، د جګړې د پای ته رسیدو او له وبا د افغان انسان ژغورلو لپاره سملاسي اوربند وشي، افغان وژنه بنده شي او بلاخره یوه سوله ییز افغانستان لپاره د مذاکراتو پرانیستل شوې لار چې خنډ په کې را پریوتی پورته شي.
یو ځل بیا هم غوښتنه کوو چې حکومت دې د اوربند وړاندیز همداسې وساتي او له طالبانو هیله ده چې د ملت د اوربند ځواب ته اوسنی ځواب بیرته واخلي او بلاخره ژر پر دې فکر وکړي چې په اوربند کې د وطن، انسان او اسلام ګټه ده او یوه ډیره شدیده اړتیا ده !