د حمیدالله هوتک ژباړه او زیاتونه
پروژه د فعالیتونو یوه مجموعه ده چې په یو منظم چوکاټ ک ځای پر ځای شوي وي .پروژې د بشپړو تعریف شويو موخو لرونکي وي او ځانګړيو محصولاتو او خدمتونو ته لاس رسی پیدا کوي .اکثره سازمانونه او ادارې خپل غټ فعالیتونه د پروژو په چوکاټ کې سرته رسوي.
د پروژې مدیر د پروژې یو کلیدي وګړی دی او د پروژې په بریالیتوب او یا ناکامۍ کې تر ټولو ډېر اغېز لري. د پروژې پورې تړلیو بحثونو څخه د پروژې د مدیر معلومات کولای شي د پروژې له بریالیتوب سره غټه مرسته وکړي.
د پروژې د مدیریت تاریخچه
د پروژې مدیریت د کار په مختلفو ډګرون ودانۍ جوړونې، انجنیري، دفاعي، اجتماعي او اقتصادي (زمینو کې پراختیا کړې ده. د امریکا اوسيدونکی هنري ګانت (Henry Gant)د پروژې د مدیریت پلار ګڼل کيږي، نوموړې همداراز د پلان جوړونې او د کنټرول د چلندونو د پلار په نوم هم پېژندل کيږي.
د ۱۹۵۰ لسیزه د نویو پروژو د مدیریت د پیل په عنوان پېژندل شوې ده .د ۱۹۵۰ په لومړیو کې به په امریکا کې پروژې د ګانت چارټ پر بنسټ اداره کېدې. په ۱۹۶۹ کې د پروژې د مدیریت د لا پرمختیا په موخه د پروژې د مدیریت انسټېټیوټ جوړ شو چې تر دې دمه خپل پرمختیايي مزل وهي.
د پروژې تعریفونه
پروژه د مشخص محصول، پایلې او خدمت د لاسته راوړلو په خاطر له یو لړ موقتي کوښښونو او هڅو څخه عبارت ده.
مشخص: هره پروژه مشخص محصول، پایلې او خدمات وړاندې کوي.
موقتی: لنډ مهال ته نه ویل کیږي بلکه د موقتي معنا دا ده چی د هرې پروژي د پیل او پای موده معیینه ده.
د پروژې ځانګړتیاوې:
مشخصه موخه لري.
د ژوند دوران لري )له پېله تر پایه(
معینه موده لري، په داسې ډول چې په واضحه توګه تعریف شوې وي.
د لګښتونو او خرڅ لپاره محدودیتونه او قیودات لري.
پروژه پېچلې ده او همغږۍ ته اړتیا لري.
پروژه له نورو پلې شویو پروژو سره متقابل ارتباط لري.
هره پروژه ځانګړي عناصر لري، او هیڅ دوه پروژې په یوه وخت کې سره ورته نه وي.
د پروژو تمرکز د هدف وړ ګروپونو )ټولنو( پر غوښتنو او توقعاتو وي.
د پروژې مدیریت:
د پروژې مدیریت د پروژې د غوښتنو د پوره کولو په خاطر د پوهو، مهارتونو، وسایلو، تخنیکونو او پراخو فعالیتونو د عملي کولو څخه عبارت دی.
پروګرام:
پروګرام عبارت دی له یو ډله پروژو څخه چی یو له بل سره تړلي وي او په هماهنګو روشونو سره يې اداره کوي، ترڅو منافع (ګټي) حاصل شي او د همدي لپاره د هغوی په انفرادی توګه کنترولول مشکل دی، نو بايد په سم او دقیق ډول کنترول شي. ممکنه ده چي یوه پروژه د پروګرام برخه وي او یا نه وي، خو ټول پروګرامونه پروژي لري.
د پروګرام مدیریت:
د پروګرام مدیریت منحیث د متمرکز او هماهنګ مدیریت پیژندل شوی دی، ترڅو د پروګرام ستراتیژیک اهداف او منافع ترلاسه کړي.
د پروګرام مدیریت خپله ټوله پاملرنه د پروژې پر متقابل تړاو متمرکز کوي. او د سمې ادارې په خاطر د مطلوبو روشونو له لارې هغوی سره مرسته کوي.
د منابعو د محدویتونو پرسر هغه جوړ جنجال ته د حل لاره موندل چې کولای شي هغه پروژې متاثرې کړي چې د یو سیستم لاندی کار کوي.
د سازمان دستراتیژي رهبري کول چې کولای شي د پروګرام او پروژې اهداف متاثره کړي.
د مسایلو لپاره د حل لاره موندل او د دولتي مشترکه جوړښت په منځ کې د بدلونونو اداره کول.
په پروژه کې شامل لوري (خواوي):
په پروژه کي لوري يا خواووي د هغو وګړو (خلکو) څخه عبارت دي چې په پروژه او یا د هغې په فعالیتونو کې برخه، ګټه او یا علاقه مندي ولري. په پروژه کې شامل لوري په لاندې توګه دي:
ګټه اخیستونکي
پيریدونکي) مشتریان(
حمایت کوونکي
د پروژې ټيم (غړي)
د پروژې مدیریت ستونزې:
• د پروژې پېچلتیا
• د اخیستونکي )مشتري (د وړاندیز مشخصات
• سازماني بدلونونه
• د پروژې خطرونه
• د ټېکنالوژۍ بدلونونه
• د پروژې پلان او بودیجه جوړونه
د پروژې مدیر باید لاندې ځانګړتیاوې ولري:
• خطر (تهديد) منونکی وي.
• د پروژې پر موضوعاتو پوه وي.
• د مدیریتي مباحثو سره بلدتیا ولري.
• له سياسي او ټولنیزو مسایلو څخه خبر وي.
• د اړونده پروژې په اړه تخصصي پوهه ولري.
د پروژې د ژوند دوران:
پایله
• پروژه د یو محصول او مشخصو خدمتونو د ترلاسه کولو په خاطر د یو تعهد د رامنځته کولو لپاره د موقتو هڅو مجموعه ده) .یوې اړتیا ته ځواب ورکول او یا یوې ستونزې ته حل موندل( د پروژې بنسټيزه ځانګړتیا ده.
• مدیر، اخیستونکي )مشتري (یا حمایت کوونکی او د پروژې ټيم د پروژې کليدي وګړي دي.
• د اړتیاو پېژندل، پلان جوړونه، تطبیق او نظارت، ارزیابي او د پروژې پای چې په پروژو کې شامل دي د پروژې د دوران په توګه پېژندل شوي دي.
