لیکنه: ظریف الله ساحل
چینایي رسنیو په تازه راپورونو کې ویلي، هغه توغندی چې د دوی له واک وتلی و اوس تازه د توغندي پاتې شوني په جنوب لویدیځ هند او سریلانکا کې د هند بحر کې غورځېدلي.
له دې وړاندي چینایي رسنیو ویلي وه، هغه فضایې توغندی چې د چین هیواد فضا ته پورته کړی وو، ښایي چې نن شپه به پر ځمکه راولوېږي.
چینایي رسنیو ویلي، چین غوښتل چې فضایې مرکز جوړ کړي او تېره اونۍ یې د فضایي مرکز لومړی ۲۱ ټنه فضایي توغندی فضا ته وتوغوه؛خو هلته د ځمکې له ښکتني مدار څخه بې والکې شوه.
رسنیو زیاته کړې، چې فضایي ډبرې یا (اجرام) چې پر ځمکه رالوېږي نو د هغوی سرعت، طرف او د ځمکې انتقالي او محوري ګرځښت محاسبه کېږي چې بیا د ډبرې د لوېدو ځای او تاریخ مالومېږي.
رسنۍ زیاتوي، چې د دغه فضایې توغندي دقیق ځای ځکه تراوسه نه دی معلوم چي، نیغ(سیده) پر ځمکه نه دی راروان، لا اوس هم لکه نړیوال فضایې مرکز په هغه سرعت د ځمکې د څرخېدو له چټکتیا یا (Velocity) سره سم راګرځي.
د سرچینو په وینا، ستونزه په دې کې ده چي، توغندی د چین هیواد له واکه وتلی دی او په لوړوالي کې غیرې منظم پورته او ښکته کېږي.
دا به د ۴۱.۵ درجې شمال او ۴۱.۵ درجې جنوب ترمنځ عرض البدل کي راولوېږي. افغانستان هم په دغه جغرافیایي موقیعت کې قرار لري.
ښه خبره بیا دا ده چي، دا د فضایې اوسپنې غوندي کلک نه دی.
نو که پر ځمکه راولوېږي د اتموسفېر ،مېزوسفېر ګازاتو او تېز راکیټ ترمنځ کلکوالی به یې وسوځوي؛ خو ټوټې به یې بیا هم په ۱۶۰ کېلومتره شاوخوا وپاشل شي.
د دې ترڅنګ دځمکې اویا سلنه برخه اوبو پوښلې نو ښایي ډېر کم امکان ولري، چې پر بانفوسه سیمو دې را ولوېږي.
