ژباړه: برښنا ارغند
په وروستیو کې قیلون څښل په افغان ځوانانو کې ډېر دود شوي. د قیلون څښلو په اړه کاروونکي یې ځينې غلط باورونه لري چې د هغو له مخې ځانته توجیهات لټوي او خپل نور ملګري هم د دغې پدیدې استعمال ته را بولي.
د قیلون په اړه لوی غلط باورونه دا دي:
۱ـ د قیلون تنباکو د اوبو له لارې فیلتریږي او مضر مواد یې له منځه ځي. خو واقعیت دا دی، چې د قیلون اوبه تنباکو تصفیه کولای نه شي؛ ځکه خو د قیلون څښلو له کبله سرطان زیږونکي مواد نه تصفیه کیږي . د قیلون لوګی د سګریټو د لوګي برابر سږو او زړه ته خطرناک دي.
۲ـ د قیلون څښونکو دویم غلط باور دا دی، چې د قیلون لوګی سږي نه سوزوي . خو داسې نه ده، د قیلون لوګی که سږي نه سوزوي، خو د سرطان زیږونکو موادو مخنیوی ورته نه شي کولای . د دې خطر شته چې دوی په سرطان اخته شي.
۳ـ قیلون څښونکي فکر کوي، چې قیلون له سګریټ څخه غوره دی. خو دا باور هم ناسم دی . دواړه لوګي خطرناک او انسان وژونکي دي.
۴ـ قیلون څښونکي فکر کوي، چې د قیلون لوګی اعتیاد نه زیږوي، ځکه د دوی په باور د قیلون په موادو کې نیکوټین نشته. خو واقعیت داسې نه دی، د قیلون تنباکو هم نیکوټین لري. څېړنو ښودلې چې که د قیلون څښلو په مجلس کې څوک یو ساعت ګډون ولري هغومره زیان ور رسیږي لکه د ۱۰۰ یا ۲۰۰ سګریټو له څښلو چې ور رسیدای شي.
۵ـ د قیلون تنباکو معمولي او نا مضره دی. خو واقعیت داسې نه دی، دغه تنباکو هم خطرناکه او سرطان زېږونکې ده.
د قیلون نور زیانونه :
ـ قیلون سږو او زړه ته خاص تاوان رسوي. د سږو او زړه د ناروغیو ډېرې بڼې له قیلون څښلو څخه پیدا کیدای شي.
ـ د قیلون څښونکو زېږیدونکي ماشومان د زیږیدو پر وخت کم وزنه او له ستونزو سره مخ وي.
ـ قیلون څښونکي په ساه اخیستو کې مشکل سره مخ کیدای شي.
ـ د قیلون څښلو له کبله د خولې او مثانې د سرطان خطر زیات پیدا کیږي.
ـ د قیلون څښلو په ځای کې د ماشومانو موجودیت هغوی ته ډېر خطرناک تمامیږي.
ـ د قیلون څښل د هډوکو د خرابیدو سبب هم ګرځي.
ـ د قیلون څښونکو په وجود کې کلسیزم په سختۍ سره جذبیږي.
ـ قیلون څښل د وزن د کمښت او جنسي هورمونونو د خرابیدو سبب هم ګرځي.
ـ که قیلون څښونکی په وجود کې ټپ ولري، د ټپونو رغیدل به یې اوږد مهاله او ستونزمن شي.
ـ د هاضمې ناروغانو ته د قیلون څښل د معدې او غوږ سرطان خطر زیاتوي.