- ژباړه: قطار ظفري
انساني ژوند تل له ازموینې سره مخ وي، بریالي او هوښیار انسانان هغه وي، چې له هرې ازموینې یې یو څه زده کړي، خو کم بخته او کم ظرفه انسان بیا تل له ژونده سر ټکوي په داسې حال کې چې د ژوند هره ګړۍ د زده کړې چانس در کوي، خو لټان موږ یو، چې څه ترې زده کولای نشو.
دلته د ناکامۍ له ځینو بې خونده ټکو یادونه کوو:
- که وایو، چې ژوند تنګ او لنډ دی موږ بې پلانه او بې موخې یو.
- که وایو چې ژوند ستړی او ستومانه دي، موږ ناتوانه او کم ظرفیته یو.
- که وایو، چې موخې ته نشو رسېدای، نو موږ بې صبره او اوپه منډه یو.
- که وایو چې بریا په ژوند کې نشته، نو موږ دومره ناشکره یو، چې تر اوسه مو بریا نه ده پېژندلې.
- که وایو چې یوه مې نه دوه کېږي، نو زموږ حساب کمزوری دی، تر اوسه لا پر دې نه یو پوه شوي، چې له ننه دوه کاله وړاندې خو دوه کاله کشر وم، له ننه درې کاله وړاندې خو مې درې اوسنۍ خبرې نه وې زده…
- که وایو، چې عمر مې هسې تېر شو، لا نه ده، ناوخته اوس بسم الله کړه تر ټولو وړاندې کېږي.
- که وایو چې موخې مې لوې او امکانات کم دي، زیار او کار هره ستونزه راکموای شي لاس په کار شه تر ټول زیات او سخته کار وکړه.
که وایو چې تعلیم مې نشته څنګه د نورو سره سیال شم او موخې ته ځان ورسوم، هر مقام او هره موخه یوه نه څوه لارې لري، تاسو یې پر هغه لاره ولاړ شي، چې ستاسو د ذهن او مسلک سره برابره وي. - که وایو چې هر وخت پر ما ناوخته وي، لاسي ساعت دي له اصلي وخته نیم ساعت مخکې کړه، چې پر وخت ټاکلي ځای ته ځان ورسوې.
- که وایو چې څوک راسره مرسته نه کوي، چاپلوسي مه کوه چې د مرستې لایق شې.
- که وایو، چې څو ځله مې کوښښ وکړ چې بریال شم خو ونه شو، اوږده ساه واخلم، کمزوي ټکې دي پر نښه کړه پر هغه کار وکړه بیا له بلې زاویې همدغه کار ته مخه کړه.
- که وایو چې پلانکي بد راسره وکړه که هغه داسې نه وای کړي زه به بریالی وم، نو له هغه مننه وکړه بیا داسې کار وکړه چې هغه ته اړ نشې.
- که وایو چې اوس ناوخته دی، وخت تېر دی، زه ناتوانه یم، موږ خپلې هيلې خپله وژنو، دا چې ته داخبره کولای شي (ناوخته، وخت تېر…) دا هم په انرژي کېږي ته لا ځوان یې او د خبرو کولو توان لارې کار ته اقدام وکړه.
- که وایو چې کړېږم او زوریږم، لاره بدله کړه، له هغو ملګرو لرې شه د خپګان او کړاو لامل دي ګرځي بدل یې کړه، نوې لاره او نوي ملګري پیدا کړه.
- که وایو چې پلانکي غلط کړم، نو په لومړي ځل ستا غلطي نه ده چې ته یې غلط کړي ممکن ستا باور او خلاص د دې غلطې لامل شوی وي، خو که دویم ځل یې غلط کړې ډېر ښه یې کړې ته کنګس یې چې خپله لاره نه پېژنې.
- که وایو چې نړۍ که دا او هغه اسانتیاوې دي، نو ته دي سر ګرېوان ته ټیټ او ځان د هغه هېواد له یو ډېر کمزوي کس سره مقایسه کړه، چې هغه د ورځې څو ساعته کار کوي او ته څو ساعته خوب او چټیات وایي.
- که وایو چې هغه ډېر ځیرک او پوه دی، علت یې دا نه دی، چې ته ناپوه او ناځیرک یې، بلکې علت یې دا دی، چې هغه تکلف او زحمت کښلی/ کاږي او ته صرف خبرې کوې.
- که وایو چې بهرني هېواد کې استاد، موټروان، اشپز… او دوکاندار ټول اصول مراعتوي، ته چې اوس په هر مسلک کې ایا ته خپل هېواد ته ژمن یې؟ که ژمن یې څو سلنه؟ هغوی چې داسې کار کوي خپل دین، کلتور او هېواد ته ژمن دي.
