ليکنه: نورالله زهير
ښوونه او روزنه دواړه نومونه دي. مصدرونه یې ښوول او روزل دي. د مصدرونو د (ل) پر ځای (نه) راوړل حاصل مصدر دی، چي له دواړو مصدرونو ئې ښووونه او روزنه نومونه جوړ کړي دي. دواړي هم وزنه او همږغي کلمې دي.
ښوونه او روزنه دواړي مترادفي/ هم معنا کلمې نه دي. دواړي بيلي بيلي کلمې دي. له يو بل سره لازم او ملزوم دي. د يو بل بشپړوونکي دي. په دې معنا، که ښوونه يادوو روزنه به ورسره وايو او که روزنه وايو ښوونه به ورسره ياديږي.
د روزني اهميت ته په کتو بايد په دې اسمي ترکيب کي روزنه تر ښووني مخکي وي. روزنه او ښوونه وای. خو دا د «تعليم و تربيه» مخامخ يا لاندي باندي ژباړه ده.
ښوونه يو چا ته څه ښوول او ورزده کول دي. لکه د پوهي، هنر، کار او نور… مګر په روزنه کي د انسان جسمي، فکري، روحي، ټولنيزه، ذهني وده راځي او روزل کيږي.
تر ښووني زيات پام بايد پر روزنه وشي. سالمه ښوونه او روزنه په انسان کي هغه مثبت تغيرات راولي، چي د ټولني او بشريت په خير او ګټه وي. که يوه سالمه او روغه ټولنه غواړو؛ بايد يو سالم او اصلاحي ښوونيز او روزنيز نظام او سيسټم ولرو. سالم روزل شوي کسان تر هغو، چي يوازي ئې ښوونه شوې وي، روزنه نه، ټولني او انسانيت ته ډېر خير رسوي.
په تعليمي چاپېريال او ښوونيزو ادارو کي بايد تر ښووني زيات کار او تاکيد د زده کوونکو پر روزنه وشي او له ښووني سره بايد سالمه روزنه ورکړو.
روزنه يوازي د ښوونکو او ښوونيزو ادارو دنده نه ده، بلکې هر څوک بايد په دې برخه کي خپله برخه واخلي.
يوه مؤثره سالمه ښوونه او روزنه د انسان په فکري، روحي، ملي، ټولنيزي فني، هنري او نورو اړخونو کي ځان ثابتوي او په انسان کي راغلي مثبت تغيرات او شوې وده ښيي.
له ښووني سره که سالمه روزنه نه وي، يوازي ښوونه ټولنيز او بشري درد نشي دوا کولای. بې روزني ښوونه کي به اذهان همداسي ويده او ټولنه به جامده او کنګل پاته وي.
بې روزني ښوونه خواږه زهر دي.
