ادبیات

ناسم ویل شوي سروکي

لیکنه: ماهر احسانزی سروکي د لنډیو په څېر د ولسي ادب ښکلې برخه ده، چې د ښکلا معیار ته یې د لنډیو په عینکو کتل په کار دي، خو چې لیکلي نه، ګړني ادب پورې اړه لري، نه يې ښکلا اندازه شوه او نه یې تر اخره لومړنۍ بڼې پاتې شوې.. ډېر شمېر سروکي که په لومړنۍ بڼې را پاتې ندي خو دوهمه یا نوې بڼه یې هم کومه معنوي ستونزه لري لکه : پاس په تېرا مې اړوینه یار مې ننګراری * دی مورې ما درنه وړینه دا څو […]

ادبیات

پټ استعداد مو وغوړوﺉ؟

انتوني برجس څلوېښت کلن و، چې روغتیاپالانو ورته وویل یو کال نور ژوند کوي، ځکه په خپل مغز کې تومور لري. هغه له ځان څخه زیات خپلې مېرمنې ته اندېښمن و، چې وروسته له ده ورته هېڅ نه پاتې کېږي. انتوني وړاندې تر دې تکړه لیکوال نه و، خو په باطن کې یې داستان لیکلو ته لېوالتیا لرله او پوهېده چې بالقوه وړتیا په وجود کې لري. نو له همدې امله یې خپلې مېرمنې ته د کتابونو د چاپ د حق الامتیاز په خاطر په لیکلو پيل وکړ. نوموړی لا […]

ادبیات

د چرسي زوی!

لیکنه: عبدالوهاب مومند ما غوښتل یوازې په دې ناول باندې سرسري کتنه وکړم، وخت راسره کم و، د یو پراګراف لوست څخه وروسته په دې ناول کې تلوسه دومره زیاته وه چې ځان ته مې ددې اجازه ور نه کړه چې خپل نورو کارونه ته ورسېږم، همدا اندېښنه راسره وه چې وروسته به څه کېږي؟! د ناول همدا خوندوره تلوسه او خواږه کلیوالي الفاظ و، چې په کم وخت کې مې د یاد ناول داستان له لوسته دقیق تېر کړ. دا ناول تکړه داستان لیکونکي (نعمت الله رحیمي) لیکلی دی، […]

ادبیات

د زمزمه غزل د شعر مقام

محمود دلګیر شعر خپله یو مقام دی، خو زموږ مطلب دلته د شعر له مقام څخه د شاعر/ شاعرې شعر له خامۍ څخه راوتل او د پوخ والي څومره والی دی. موږ دلته د یوې ښځینه شاعرې په شاعرۍ غږیږو. دا خبره به ډېره سولېدلې شي چې زموږ په ټولنه کې د ښځینه شاعرې په محرومیتونو او بندیزونو خبرې وکړو او بیا یې په همدغه تله شاعري وتلو، دا سمه خبره ده چې ټولنه، ماحول د شاعر په ذهن ډېر اغیز کوي، خو بیا هم د شاعر لپاره خپل ریاضت […]

ادبیات

د نوي کال، نوې ډالۍ؛ پښتو ادب ته تازه چاپ شوی اثر!

(واورینه) هغه شعري ټولګه ده، چې ویناوال یې محمد وسیم مومند دی، دا کتاب بغلان ادبي بهیر خپور کړی او د چاپ زیار یې هم د یاد بهیر فرهنګي کورنۍ پر غاړه درلود، چې په ښه کیفیت سره تازه د چاپ په ګاڼه سمبال شو. مومند صیب د بغلان د (خُمار او بهار) شاعر دی چې د  اشعارو په هېنداره کې یې انتیک کرښې را نغښتل شوي. د کتاب حجم ۱۲۳ مخه ده چې د مضمون په برخه کې ښاغلي مومند د وطن دوستۍ، پرمختګ، عشق، فراق، هجرت، تصوف او […]

ادبیات

موږ څومره نېستمن یو

یوه ورځ یوه شتمن سړي خپل کوچنی زوی کلي ته یوړ، چې ورته وښيي هغه خلک چې هلته ژوند کوي، څومره نېستمن دي. هغوی دواړه، د یوه کلیوال په زوړ کور کې مېلمانه ول. د سفر په پای او د بېرته راستنېدو پر وخت، سړي له خپل زوی وپوښتل: ” زموږ د سفر په اړه دې نظر څه و؟“ هلک ځواب ورکړ: ” عالي و پلاره!“ پلار وپوښتل:” ایا د هغوی ژوند ته دې فکر وکړ؟“ هلک وویل:” هو پلاره!“ بیا یې پلار ترې وپوښتل: ” له دې سفر څخه […]

ادبیات

۱۰مه برخه؛ « یو څوک باید ولرې»

 يو څوک باید ولرې؛ چې باور پرې وکړای شئ، کله چې مو پښې سُستې شي، لاس درکړي. کله چې وپرځېږﺉ بېرته مو راپورته کړي. کله چې حوصله وبایلې، روحیه مو شي. هره خوښۍ کې مو تر څنګ وي، درسره ویې نمانځي او درد ته مو یوازې پرېنږدي. که خدای مه کړه، داسې څوک مو ونه موند، نو هڅه وکړئ چې تاسې د چا لپاره یو داسې څوک شئ! ښایي تاسې د چا په قسمت کې د هغه/هغې د ژوند د ژغورلو او نېکمرغۍ پرښته لیکل شوې اوسئ. یو څوک باید […]

ادبیات

غواړې ليکوال/ ه شې؟ څو لارښوونې

ژباړه د ټلويزیون لیدلو پر ځای، هر څومره چې کولای شﺉ مطالعه وکړﺉ. که غواړﺉ لیکوال شﺉ، دوه کړنې ترسره کړﺉ: ډېر ولولﺉ او ډېر ولیکﺉ. کله کله که حتا حوصله هم نه لرﺉ باید لیکلو ته دوام ورکړﺉ. که غواړﺉ تر ټولو په صاقانه توګه ولیکﺉ، باید پوه شﺉ چې ستاسې غړیتوب په ادبپوهانو کې پای ته رسېدلی. تر ټولو مهم موضوعات هماغه دي چې په اړه یې غږېدل تر ټولو سخت او ستونزمن دي. داسې چې توري ستاسې احساسات کم رنګ کوي د دې موضوعاتو له لیکلو شرمېږﺉ. […]

ادبیات

د کال غوره پوست!

ژباړه ونې مري؛ ځینې یې د لاس امسا کېږي او د یو چا لاس نیوی کوي؛ ځینې یې تبر کېږي پر خپل نسل؛ ځینې یې د کبر لرګی کېږي د خپل ټبر سوځولو لپاره… او ځینې یې توره دړه شي د فکرو د روزلو لپاره. که تاسې ونه وای نو له کوم نسل به وﺉ!؟ هېچا نه ده ټاکلې د څه ډول څهرې سره، په څه ډول کورنۍ کې او د کومو شرایطو سره نړۍ ته راشي! هېڅوک د هېڅ شي لپاره باید مسخره او سپک نکړو. په کومه اندازه […]

ادبیات

لنډۍ څه ته وایي؟

لیکنه: هلال شینواری عموماً د پښتو شفاهي منظوم ادبیات په دوو ډلو ویشل کېږي. (عامې سندرې او خاصې سندرې) د عامو سندرو ویوونکي نه دي معلوم خو برعکس په ټول ولس پورې اړه لري. څو مثالونه یې: لنډۍ، سروکی، نارې، د ښادۍ بدلې… خاصې سندرې د نالوستو ولسي شاعرانو لخوا جوړې شوي. لکه: چاربیتې، بګتۍ، بدلې، کسرونه، داستان، مقام… لنډۍ په کُلي شکل د جوړښت له زاویې اوله مسره نهه سېلابه او دوهمه یې دیارلس سېلابه وي. لنډۍ په خپل رنګ و روغن کې د شاعرۍ له ټولو چوکاټونو اعلاترین […]